නව වාර්තාවකට අනුව පසුගිය දශකය තුළ ලෝකයේ කොරල් පර වලින් 14% ක් පමණ අහිමි වී තිබුණි. සාගර ආම්ලීකරණය, සාගර ජල උෂ්ණත්වය සහ අධික ලෙස මසුන් ඇල්ලීම, සමුද්‍ර දූෂණය, තිරසාර නොවන සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ දුර්වල වෙරළ කළමනාකරණය වැනි කරුණු කොරල් පරිසර පද්ධති සඳහා ඒකාබද්ධ තර්ජනයක් බව එම පත්‍රිකාව පවසයි.

ගෝලීය කොරල් පර නිරීක්ෂණ ජාලය (GCRMN) විසින් ලබා ගත් වාර්තාව, 1978 සිට 2019 දක්වා දශක හතරක් පුරා 300ක් සාමාජිකයින් විසින් රැස් කරන ලද ගෝලීය දත්ත කට්ටලයකින් උපුටා ගන්නා ලදී. එයට ලොව පුරා කොරල් පර සහිත රටවල් 73 ක වෙබ් අඩවි 12,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක නිරීක්‍ෂණ මිලියන 2 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් තිබුණි. 

වසර 13 කට පසු මෙවැනි වාර්තාවක් ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාමේ ව්‍යසනකාරී ප්‍රතිවිපාක අවධාරණය කළ නමුත් හරිතාගාර වායූන් භාවිතය අවම කිරීමෙන් සමහර කොරල් පර රැක ගත හැකි බව එම වාර්තාව පවසයි.

දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් ඇතිවන උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම්, ලොව පුරා කොරල්පර දැඩි පීඩනයකට ලක් කරයි. වාර්තාවට අනුව, මුහුදු මතුපිට උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම (SST) හේතුවෙන් ඇති වූ කොරල් විරංජන සිදුවීම් කොරල් නැතිවීමට හේතු විය.

1998 දී ලෝකයේ කොරල් වලින් සියයට අටක් පමණ විනාශ වූ අතර ඒ සඳහා මහා පරිමාණ කොරල් විරංජන සිදුවීම් වගකිව යුතු විය. එම ප්‍රමාණය දැනට කැරිබියන් හෝ රතු මුහුදේ සහ ඒඩන් බොක්ක ආශ්‍රිතව ඇති ගල්පර වල ජීවත් වන කොරල් වලට වඩා වැඩි ය.

දැඩි කොරල් ආවරණය නැති වීම, ඇල්ගී පිපීම

1978 සිට ලෝකයට කොරල් වලින් 9% ක් අහිමි වූ පසු පසුගිය දශක හතර තුළ දෘඩ කොරල් ආවරණයෙහි අඩුවීමක් දක්නට ලැබුණි.

දකුණු ආසියාව, ඕස්ට්‍රේලියාව, පැසිෆික් කලාපය, නැගෙනහිර ආසියාව, බටහිර ඉන්දීය සාගරය සහ ඕමාන් බොක්ක ආශ්‍රිතව ඇති කොරල් වලට වඩාත් හානි සිදුව ඇත. සජීවී දෘඩ කොරල් ආවරණය කොරල් පර වල සෞඛ්‍යයේ දර්ශකයක් වන හෙයින් මෙම අඩුවීම කලබලයට පත් කරයි.

2010 වසරේ සිට ලොව පුරා කොරල්පර හි ඇල්ගී ප්‍රමාණය සියයට 20 කින් පමණ ඉහළ ගොස් ඇති බව විශ්ලේෂණයේදී සොයාගෙන ඇත. දෘඩ කොරල් මත ඇල්ගී වර්ධනය වීම එහි ව්‍යුහයන් කෙරෙහි ආතතිය ඇති බව අගවන ලකුණකි.

මෙයට පෙර සාමාන්‍යයෙන් ලෝකයේ දැනට ඇල්ගී පවතින ප්‍රමාණය මෙන් දෙගුණයක් කොරල් තිබුනි.

සජීවී දෘඩ කොරල්,  ඇල්ගී ආධිපත්‍යය ඇති ගල්පර ප්‍රජාවන් දක්වා මාරුවීම සමුද්‍ර ජීවීන්ගේ වාසස්ථාන කෙරෙහි බලපාන අතර එය ජෛව විවිධත්වය අඩු කිරීමට දායක වේ. එය ඔවුන් සපයන පරිසර පද්ධති සේවාවන්ට ද බලපායි.

කොරල්පර, සාගර පත්ලෙන් සියයට එකකටත් වඩා අඩු ප්‍රමාණයක් පවතින නමුත් බිලියනයකට අධික ජනතාවක් ගල්පර වලින් කෙලින්ම ප්‍රතිලාභ ලබයි. වාර්තාවට අනුකූලව කොරල්පර මඟින් සපයනු ලබන භාණ්ඩ හා සේවා වල වටිනාකම වසරකට ඩොලර් ට්‍රිලියන 2.7 ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත. කොරල් පර මඟින් සංචාරක ව්‍යාපාරය සඳහා සපයන ඩොලර් බිලියන 36 ක් ද මෙයට ඇතුළත් ය.

වේල්ස් කුමරුගේ ජාත්‍යන්තර තිරසාර ඒකකය (ISU), එක්සත් ජාතීන්ගේ පාරිසරික වැඩසටහන (UN Environment) සහ ජාත්‍යන්තර කොරල් පර ආරම්භය (ICRI) එක්ව කළ විශ්ලේෂනයකින් කියැවෙන්නේ ලොව කොරල් පර වල ශුද්ධ ආර්ථික වටිනාකම ඩොලර් බිලියන දහයකට ආසන්න විය හැකි බවයි. 

එක්සත් ජාතීන්ගේ පාරිසරික වැඩසටහනට අනුව 2017 සහ 2030 අතර කාලයේදී මීසොඇමරිකා ගල්පර සහ කොරල් ත්‍රිකෝණයේ පිළිවෙලින් සෞඛ්‍ය සම්පන්න කොරල් මඟින් ඩොලර් බිලියන 34.6 ක් සහ ඩොලර් බිලියන 36.7 ක් අතිරේක ආර්ථික ප්‍රතිලාභ ලබා දෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.

කටුක අනාගතයක්

ග්ලාස්ගෝහි පැවැත්වෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික විපර්යාස සමුළුවට දින 20 ක් තිබියදී නිකුත් කළ වාර්තාවේ ගොඩබිම සහ මුහුදු උෂ්ණත්වය අඛණ්ඩව ඉහළ යාම කොරල් වලට තර්ජනයක් බව JCRMN අනතුරු ඇඟවීය. මෙම සොයා ගැනීම්, අනාවැකි පළ කළ අතීත පර්යේෂණ සමඟ සමපාත විය.

මුහුදු මතුපිට උෂ්ණත්වය එක් අංශකයකින් ඉහළ ගියහොත් කොරල්පර වල පැවැත්ම 50%ටත් වඩා අඩු විය හැකි බව ඇරිසෝනා ප්‍රාන්ත විශ්ව විද්‍යාලයේ ගෝලීය සොයා ගැනීම් සහ සංරක්ෂණ විද්‍යාව පිළිබඳ මධ්‍යස්ථානය පසුගිය වසරේදී කළ අධ්‍යයනයේදී අනතුරු ඇඟවීය.

කාබන් විමෝචනය අවම කිරීම සඳහා ලෝකය එකට ක්‍රියා නොකළහොත් සියවසේ අවසානය වන විට ලෝකයේ සියලුම ගල්පර විරංජනය වන බව UNEP පවසයි.

රිදී ආවරණ

නැගෙනහිර ආසියාවේ කොරල් පර වල ලෝකයේ කොරල් පර වලින් 30% කටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇති නමුත් මුහුදු මතුපිට උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම හේතුවෙන් එය අඩු බලපෑමක් ඇති කර තිබේ.

පසුගිය දශකය තුළ දෘඩ කොරල් ආවරණය අඩුවීමක් සිදුවුවද, සාමාන්‍යයෙන් මෙම ගල්පර වල 1983 දී මෙම කලාපයේ ප්‍රථම දත්ත රැස් කරන විට වඩා වැඩි කොරල් ප්‍රමාණයක් ඇති බව විද්‍යාඥයින් සඳහන් කළහ.

පසුගිය දශකය තුළ මහා පරිමාණ කොරල් විරංජන සිදුවීම් අතර කෙටි පරතරයක් තිබියදීත් 2019 දී ලෝකය සිය කොරල් ආවරණයෙන් සියයට දෙකක් ආපසු ලබා ගැනීමට සමත් විය.

මෙම තීරණාත්මක පරිසර පද්ධති කෙරෙහි ඇති පීඩනය අඩු වුවහොත් ඒවා යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමේ හැකියාව ඇති බව මෙම අවස්ථා පෙන්වා දෙන බව පර්යේෂකයෝ සඳහන් කළහ. 1998 වසරට පෙර පැවති සෞඛ්‍ය තත්වය ඉදිරි වසර දහය තුළදී නැවත ඇති කර ගැනීමට පවා ඔවුන්ට හැකි බව වාර්තාවේ සඳහන් වේ.

Kiran Pandey විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවිය වෙත ලියන ලද Climate change: 14% coral reefs lost since 2010, says study නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි