මුදල් අමාත්‍ය නිර්මලා සීතාරාමන් විසින් මෙම වසරේ පෙබරවාරි 1දා, 2022-23 එක්සත් අයවැය එළිදක්වන ලදී. ව්‍යාපාර ක්‍රියාකාරකම් සහ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය ශක්තිමත් කිරීමට දරන ප්‍රයත්නයන් හේතුවෙන් එයට ‘බූස්ටර් අයවැය’ යන අන්වර්ථ නාමය ලබා දී ඇත.

අග්‍රාමාත්‍ය ගති ශක්ති යටිතල පහසුකම් ප්‍රධාන සැලැස්ම ඇතුළත් සංවර්ධනය සහ බලශක්ති සංක්‍රාන්තිය සමගින් අයවැයට පාදක වන කරුණු අතරින් එකක් ලෙස දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම් ඉස්මතු කලේය. අමාත්‍යවරයා ‘පිරිසිදු බලශක්තිය’ ගැන ඕනෑ තරම් සඳහන් කළ අතර අපට අවශ්‍ය වන්නේ “නොසැලකිලිමත් පරිභෝජනයට වඩා සිහිබුද්ධියෙන් පරිභෝජනය කිරීම බවද” සඳහන් කළේය.

දේශගුණික විපර්යාසවලට සමගාමීව ගොදුරු විය හැකි සහ, මිලියන 134 ක ජනතාවක් දරිද්‍රතාවයෙන් නගා සිටුවීමේ පීඩනයට ලක්ව ඇති රටක් ලෙස (මිලදී ගැනීමේ බලයේ සමානාත්මතාවයෙන් හෝ ඊට අඩු, දිනකට ඩොලර් 2 ක ආදායමක් හෝ රුපියල් 149.6 ක ආදායමක් ඇති පුද්ගලයින්) ඉන්දියාවේ එක්සත් අයවැය, 2022-23 රජයේ වියදම් ඉතා මැනවින් පිළිබිඹු කළ යුතුය. එය සමාජ ආරක්ෂණ ජාලය පුළුල් කරන අතර අඩු කාබන්, දේශගුණයට ඔරොත්තු දෙන සංවර්ධනය සඳහා සැලසුම් කරයි. දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් 2100 වන විට ඉන්දියාවට වාර්ෂිකව දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් (GDP) 3-10%ක් අහිමි විය හැකි බව විදේශ සංවර්ධන ආයතනය ඇස්තමේන්තු කරයි.

ඉන්දියාව ජාතික වශයෙන් තීරණය කළ දායකත්වයේ ස්වරූපයෙන් දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ රාමු සම්මුතියට ඉදිරිපත් කර ඇති ලියකියවිලි මත ඉලක්ක තුනක් තබා ඇත. එහි ආර්ථිකයේ විමෝචන තීව්‍රතාවය අඩු කිරීමේ ඉලක්කය ඒවාට ඇතුළත් වේ. තවද විදුලි බලයේ ෆොසිල නොවන සංරචකය වැඩි කිරීමත් සහ වනාන්තර, ගස් ආවරණයෙන් කාබන් සින්ක් පුළුල් කිරීමත් ඊට අයත්.

2070 වන විට ශුද්ධ ශුන්‍ය විමෝචනය සාක්ෂාත් කර ගැනීමට සහ 2030 වන විට විමෝචනය ටොන් බිලියනයකින් අඩු කිරීමට අගමැති නරේන්ද්‍ර මෝදි විසින් UNFCCC වෙත පක්ෂවව 26 වැනි සමුළුවේදී තවත් වාචික කැපවීමක් කරන ලදී.

මධ්‍යම පරිසර, වන හා දේශගුණික විපර්යාස අමාත්‍යාංශය (MOEFCC) 2021-22 දී රුපියල් කෝටි 2,520 ට සාපේක්ෂව රුපියල් කෝටි 3,030 ක ඉහළ ඇස්තමේන්තුගත වියදමක් දුටුවේය.

මධ්‍යස්ථානයේ විද්‍යුත් වාහන ප්‍රතිපත්තිය ‘ඉන්දියාවේ දෙමුහුන් සහ විද්‍යුත් වාහන වේගයන්, සරල කොට සාදා ගැනීම සහ නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා වූ යෝජනා ක්‍රමය’ පසුගිය වසරේ රුපියල් කෝටි 800 සිට රුපියල් කෝටි 2,908.28 දක්වා විශාල වර්ධනයක් පෙන්නුම් කළේය.

ඉන්දියාවේ අභිලාෂකාමී පුනර්ජනනීය බලශක්ති ඉලක්ක අධීක්‍ෂණය කිරීමේ වගකීම දරන නව සහ පුනර්ජනනීය බලශක්ති පිළිබඳ මධ්‍යම අමාත්‍යාංශය සඳහා ඇස්තමේන්තුගත වියදම රුපියල් කෝටි 7,681.80 සිට රුපියල් කෝටි 6,900.68 දක්වා සුළු වශයෙන් අඩු වී ඇත. වැඩිම ප්‍රතිපාදනය වන්නේ රුපියල් කෝටි 3,300 ක් පමණ වන විදුලිබල පද්ධතියට පදනම් වූ සූර්ය බලශක්තිය සඳහා ය.

අනෙක් අතට, කෝල් ඉන්දියා ලිමිටඩ් වැනි ගල් අඟුරු කැණීම් අධීක්‍ෂණය කරන පොදු ව්‍යවසායන් එක්ව රුපියල් කෝටි 18,746 සිට රුපියල් කෝටි 21,420 දක්වා සම්පත් මිලමිල ඉහළ නැංවීය.

දේශගුණයට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහ කාබන් විමෝචනය සඳහා විශාල විභවයක් ඇති යෝජනා ක්‍රමයක් වන මහත්මා ගාන්ධි ජාතික ග්‍රාමීය රැකියා සහතික වැඩසටහන සඳහා අයවැය ඇස්තමේන්තුව පසුගිය වසරේ රුපියල් කෝටි 98,000 සිට රුපියල් කෝටි 73,000 දක්වා අඩුකොට සංශෝධනය කර ඇත.

අයවැය ඉදිරිපත් කිරීමේදී දේශගුණයට අදාළ වෙනත් නිවේදනවලට ඇතුළත් වන්නේ:

  • ඉහළ කාර්යක්ෂම සූර්ය මොඩියුල නිෂ්පාදනය සඳහා නිෂ්පාදන සම්බන්ධිත දිරිගැන්වීම් (PLI) සඳහා රුපියල් කෝටි 19,500 ක අතිරේක වෙන් කිරීමක්.
  • වාර්ෂිකව කාබන් ඩයොක්සයිඩ් (CO2) ටොන් මිලියන 38කින් ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි තාප බලාගාරවල 5-7%ක ජෛව ස්කන්ධ, සම ගිනි තැබීමේ යෝජනාවක්; මෙමගින් ගොවීන්ට ආදායමක් ලබා දෙන අතර පිදුරු ගිනි තැබීම අවම වේ.
  • බලශක්ති විගණනය පිළිබඳ ධාරිතා වර්ධනය සහ දැනුවත් කිරීම හරහා බලශක්ති සේවා සමාගම් ආකෘතිය හරහා විශාල වාණිජ ගොඩනැගිලි සඳහා බලශක්ති කාර්යක්ෂමතාව සහ ඉතිරිකිරීම් ප්‍රවර්ධනය කෙරේ.
  • ගල් අඟුරු වායුකරණය සහ ගල් අඟුරු රසායනික ද්‍රව්‍ය බවට පරිවර්තනය කිරීම සඳහා නියමු ව්‍යාපෘති හතරක්.
  • කෘෂි වන වගාව සහ පුද්ගලික වන වගාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම; කෘෂි වන වගාව කිරීමට කැමති උපලේඛනගත කුල/ ගෝත්‍රවලට අයත් ගොවීන්ට සහාය දීම.
  • ආර්ථිකයේ කාබන් තීව්‍රතාවය අඩු කිරීම සඳහා රාජ්‍ය අංශයේ ව්‍යාපෘති වලට ස්වෛරී හරිත බැඳුම්කර නිකුත් කිරීමට නියමිතය.
  • දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම්, කෘෂිකර්මාන්තය සහ අනෙකුත් පිරිසිදු තාක්‍ෂණය සඳහා ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා මිශ්‍ර මූල්‍ය (රජයේ කොටස 20% කට සීමා සහිත) මෙය කළමනාකරණය කරනු ලබන්නේ පුද්ගලික අරමුදල් කළමනාකරුවන් විසිනි.
  • යටිතල පහසුකම්වල එකඟතා ලැයිස්තුවට බලශක්ති ගබඩා කිරීම ඇතුළත් කිරීම.
  • නගර සඳහා සංක්‍රමණ-නැඹුරු සංවර්ධනය ප්‍රවර්ධනය කිරීම.
  • බැටරි හුවමාරු කිරීමේ ප්‍රතිපත්තියක් ගෙන එන අතර විද්‍යුත් වාහන අංශය සඳහා අන්තර් ක්‍රියාකාරීත්ව ප්‍රමිතීන් සකස් කෙරේ.
  • අතිරේක වශයෙන්, අයවැය සැසිවාරය නව පනතක් සාකච්ඡා කිරීමට අපේක්ෂා කරයි – බලශක්ති සංරක්ෂණ (සංශෝධන) පනත් කෙටුම්පත, 2022; නියාමනය කිරීමේ රාමුවක් සැපයීම සඳහා:
  1. ඉන්දියාවේ කාබන් වෙළඳාම
  2. බලශක්ති මිශ්‍රණය තුළ පුනර්ජනනීය ද්‍රව්‍ය විනිවිද යාම දිරිමත් කිරීම
  3. 2001 බලශක්ති සංරක්ෂණ පනත ඵලදායී ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ බලාත්මක කිරීම

ඉන් අඩු කාබන් වර්ධනයන් පිළිබඳ සංස්කරණයන් එළිදක්වන ලද අතර, සීතාරාමන්ගේ අවධානය ආර්ථික වර්ධනය කෙරෙහි යොමු කලේය. අවම රජය, උපරිම පාලනය, ව්‍යාපාර කිරීමේ පහසුව පිළිබඳ විශ්වාසය, අතින් ක්‍රියාවලි ඩිජිටල්කරණය, යෝජනා සමූහය මූලාශ්‍ර කිරීම. එය වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ප්‍රතිචාර වශයෙන් කොටස් වෙලඳපොල ප්‍රීතිමත් කිරීමත් සමඟ ආර්ථිකය ආරම්භ කිරීමකි.

Avantika Goswami විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවිය වෙත ලියන ලද How green is Union Budget 2022-23? නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි.