නව කොරෝනා වයිරස් රෝගය ආශ්‍රිත ප්ලාස්ටික් ටොන් 25,000 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වසංගතයේ ආරම්භයේ සිට 2021 අගෝස්තු දක්වා සාගරයට ඇතුළු වී ඇති බව එක්සත් ජනපදයේ ජාතික විද්‍යා ඇකඩමි (PNAS) ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද නවතම අධ්‍යයනයක් මගින් ඇමරිකාව විසින් ඇස්තමේන්තු කර ඇත.
රටවල් 193 කින් වසංගත ආශ්‍රිත ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ටොන් මිලියන 8.4 කට අධික ප්‍රමාණයක් ජනනය වී ඇති අතර ඉන් ටොන් 25,000 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් සාගරයට මුදා හැර ඇති බව අධ්‍යයනයෙන් පෙන්වා දී ඇත.
මෙම අධ්‍යයනය මෙහෙයවනු ලැබුවේ නැන්ජිං විශ්ව විද්‍යාලයේ වායුගෝලීය විද්‍යා පාසලේ සහ කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ සැන්ඩිගෝ හි Scripps Institution of Oceanography හි පර්යේෂකයන් කණ්ඩායමක් විසිනි.
මෙම සාගර ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍යවලින් සැලකිය යුතු කොටසක් වසර තුන හතරක් ඇතුළත මුහුදු වෙරළට හෝ මුහුදු පත්ලට ගමන් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බව පර්යේෂණයෙන් හෙළි වී තිබේ. රෝහල් අපද්‍රව්‍ය, ගෝලීය විසර්ජනයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් නියෝජනය කරන බව ද එය සොයා ගන්නා ලදී. එයින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ආසියාවෙන් විය.
කෝවිඩ්-19 වැළදුණු රෝගීන්ගෙන් 95% කට වැඩි ප්‍රමාණයක් උතුරු සහ දකුණු ඇමරිකාවේ ( 39.2%), ආසියාවේ (31.2%) සහ යුරෝපයේ (25.7%) බව අධ්‍යයනය සඳහන් කළේය.
කෙසේ වෙතත්, වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කරන ලද ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය උත්පාදනය, බෙදා හැරීම අනුගමනය කළේ නැත. එයින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ආසියාවේ (46%), යුරෝපයේ (24%) සහ උතුරු සහ දකුණු ඇමරිකාවේ (22%) නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර, වසංගතය ආශ්‍රිත වැරදි කළමනාකරණය කළ ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍යවලින් සමුච්චිත දායකත්වය 92% කි.
පර්යේෂකයන් සාගර පරිසරයට ඇතිවන බලපෑම තක්සේරු කිරීමට ආකෘතියක් භාවිතා කළේය. එම ආකෘතිය මඟින් ප්ලාස්ටික්, මුහුදු ජලයේ ප්ලාවනය වීම, ජෛව අපද්‍රව්‍ය/ අපවිත්‍ර වීම, ඛණ්ඩනය වීම, තැන්පත් වීම වැනි ප්‍රාථමික ක්‍රියාවලීන් සලකා බලයි.
අධ්‍යයනයෙන් පසුව 2021 සිට 2100 දක්වා ස්වාභාවික වාහක පටිවල ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය චලනය වන බව පුරෝකථනය කරන ලදී.
2021 අවසානය වන විට, තහවුරු වූ රෝගීන් සංඛ්‍යාව මිලියන 280 දක්වා ළඟා වනු ඇති අතර, වසංගත ආශ්‍රිත ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ටොන් මිලියන 11 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ජනනය වන අතර, එමඟින් ගංගා ආශ්‍රිතව ටොන් 34,000 ක් සාගරයට මුදා හරිනු ඇතැයි ද එය පුරෝකථනය කරයි.
ඉන්දියාවේ වාර්තාගත තහවුරු වූ සිද්ධීන් හේතුවෙන් වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කරන ලද ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ජනනය ආසියාව දෙසට නැඹුරු වනු ඇතැයි අධ්‍යයනය ප්‍රකාශ කළේය.
අවිනිශ්චිතතා සහ උපකල්පන
නිවැරදි දත්ත නොමැතිකම හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ ඇස්තමේන්තු සමඟ සැලකිය යුතු අවිනිශ්චිතතාවයක් ඇති බව අධ්‍යයනය පිළිගත්තේය.
අධ්‍යයනයෙන් උපකල්පන කිහිපයක් සිදු කරන ලදී, විශේෂයෙන් අධ්‍යයනය සඳහා සලකා බැලූ මූලාශ්‍රවල ප්ලාස්ටික් ප්‍රතිශතය වටා: රෝහලෙන් ජනනය කරන ලද වෛද්‍ය අපද්‍රව්‍ය, වෛරස් පරීක්ෂණ කට්ටල, නිවැසියන් විසින් භාවිතා කරන පිපිඊ සහ අන්තර්ජාල මිලදී ගැනීම් අසුරන අධ්‍යයනය සඳහා සලකා බලන ලද එක් එක් මූලාශ්‍රවල ප්ලාස්ටික් ප්‍රතිශතය පහතින් සඳහන් වේ.
| අපද්‍රව්‍ය මූලාශ්‍රයන් | අපද්‍රව්‍ය වල ප්ලාස්ටික් ප්‍රතිශතයන් |
| රෝහලෙන් ජනනය වන වෛද්‍ය අපද්‍රව්‍ය | 25% |
| වෛරස් පරීක්ෂණ කට්ටල | 46-88% |
| නිවැසියන් භාවිතා කරන PPE කට්ටල | 86.3% |
| මාර්ගගත මිලදී ගැනීම්හි අසුරණ | 10-19% |
ඉන්දියාවේ, සෞඛ්‍ය ආරක්ෂණ අපද්‍රව්‍ය මූලික වශයෙන් විවිධ කොටස් හතරකට වෙන් කර ඇති අතර, ඒ සෑම එකක්ම වෙනම ආකාරයකින් කටයුතු කළ යුතුය. එක් එක් ප්‍රවාහයේ ප්‍රතිශත ව්‍යාප්තිය තහවුරු කිරීමට ඇත්තේ ඉතා කුඩා දත්ත පමණි.
මධ්‍යම පරිසර දූෂණ පාලන මණ්ඩලය විසින් 2021 ජනවාරි මස ජාතික හරිත විනිශ්චය සභාව වෙත ඉදිරිපත් කරන ලද වාර්තාවකට අනුව කහ බෑගයේ ඉවතලන ආසාදිත කොටස 60%ක් පමණ විය.
ප්ලාස්ටික් (රතු බෑගය), වීදුරු (නිල් බෑගය) සහ අපද්‍රව්‍ය තියුණු (සුදු බහාලුම්) බෙදා හැරීමේ ප්‍රතිශතය නිශ්චිතව දක්වා නොමැති අතර, ජනනය වන සමස්ත වෛද්‍ය අපද්‍රව්‍යවල ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ප්‍රතිශතය සංවර්ධනය සඳහා අඩු වනු ඇතැයි තර්ක කළ හැකිය.
අවධානය යොමු කළ යුතු තවත් කරුණක් නම්, අධ්‍යයනයෙන් උපකල්පනය කර ඇත්තේ රටක මුළු ජනගහනයම ආහාර සහ දෛනික අවශ්‍යතා වැනි අත්‍යවශ්‍ය දෑ ඇණවුම් කිරීම සඳහා ඊ-වාණිජ්‍යය භාවිතා කරන බවයි. මෙය සංවර්ධිත ජාතීන්ට පවා සත්‍ය නොවිය හැකි නමුත්, අන්තර්ජාල පරිශීලක පදනම සියයට 40 ක් වන සහ ජනගහනයෙන් සියයට 11 ක් පමණක් තම දෛනික අවශ්‍යතා සඳහා ඊ-වාණිජ්‍යය භාවිතා කරන ඉන්දියාව වැනි සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට එය සත්‍ය නොවේ.
මෙම අධ්‍යයනයෙන් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට සත්‍ය නොවන කෝවිඩ් -19 රෝගීන් රෝහල්ගත කිරීම පිළිබඳ උපකල්පන සිදු කරන ලදී.
එවැනි එක් උපකල්පනයක් වන්නේ රෝහල් ගත කළ යුතු සියලුම කෝවිඩ් -19 ආසාදිත පුද්ගලයින්ට රෝහල් ඇඳක් ලැබුණු බවයි.
වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කරන ලද ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය සහ සමුද්‍ර අපද්‍රව්‍ය
මෙම අධ්‍යයනයෙන් ප්‍රධාන ගංගා 369 ක් සහ සමුද්‍ර කසළ පෙරමුණේ ඒවායේ ජලය සැලකිල්ලට ගත් අතර, කතුවරුන් විශ්වාස කරන පරිදි ගෝලීය ගංගා ප්ලාස්ටික් මුහුදට මුදා හැරීම 91% ක් විය.
වසංගත ආශ්‍රිත ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය බැහැර කෙරෙන ප්‍රධාන ගංගා හය:
| ප්‍රධාන ගංගා සහ ඒවායේ ජල පෝෂක ප්‍රදේශ | මහාද්වීපය | COVID-19 ආශ්‍රිත ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම (ටොන් දහසකින්) |
| ෂට් අල් අරාබි | ආසියාව | 5.2 |
| ඉන්දු | ආසියාව | 4 |
| යැංසි ගඟ | ආසියාව | 3.7 |
| ගංගා බ්‍රහ්මපුත්‍ර | ආසියාව | 2.4 |
| ඩැනියුබ් | යුරෝපය | 1.7 |
| අමූර් | ආසියාව | 1.2 |
කසල 73% ක් පමණ ආසියානු ගංගාවලින් මුහුදට එක්වන අතර සහ යුරෝපයෙන් 11% ක් පමණ එක් වේ.
කතුවරුන් විසින් සපයන ලද දත්ත මත පදනම්ව, අපි වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කරන ලද ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය (MMPW) සහ ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම, ඒක පුද්ගල වැරදි කළමනාකරණය කළ ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය සහ ඒක පුද්ගල බැහැර කිරීම් වෙත පැමිණීම සඳහා මහාද්වීප අනුව විශ්ලේෂණය කළෙමු.
මෙම (ඉහළ) විශ්ලේෂණයෙන් පෙන්නුම් කළේ ඒක පුද්ගල ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කර ඇති අතර ඒක පුද්ගල කසල බැහැර කිරීම ඉහළම වන්නේ ඕෂනියාහි වන අතර පසුව ඇත්තේ උතුරු ඇමරිකාව සහ දකුණු ඇමරිකාවයි.
අඩුම ඒක පුද්ගල ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය වැරදි ලෙස කළමනාකරණය කර ඇත්තේ යුරෝපයේ වන අතර ඉන් පසුව පිළිවලින් ආසියාවට සහ අවසානයේ අප්‍රිකාව වේ.
පොහොසත් බටහිර රටවල් ඔවුන්ගේ ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය (බොහෝ විට ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කළ නොහැකි / ආර්ථික වශයෙන් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමට නොහැකි) ආසියාවේ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට යැවීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රකට කරුණකි.
චීනයේ ප්‍රතිපත්ති මට්ටමේ මැදිහත්වීමෙන් පසු මෙම ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍යවලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් වියට්නාමය වැනි ආසියානු රටවලට යොමු කර ඇත. සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල, විශේෂයෙන් ආසියාවේ සහ අප්‍රිකාවේ බරපතල ලෙස හිඟ වී ඇති ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් සංවර්ධිත රටවල් දැඩි ප්‍රතිපත්ති සහ අධීක්ෂණයක් ඇති බැවින් මෙය කළ හැකි විය.
Siddharth Ghanshyam Singh විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවිය වෙත ලියන ලද Over 25,000 tonnes of COVID-19 plastic waste entered oceans in a year නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි.
Comments are closed for this post.