අනුවර්තනය සහ අවදානම් පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ (IPCC) හයවන තක්සේරු වාර්තාවට අනුව 2022 පෙබරවාරි 28 දින නිකුත් කරන ලද බලපෑම් තුලින් කොරල්පර විනාශ වීම අග්නිදිග ආසියාවේ සහ ඉන්දියන් සාගරයේ මිලියන 4.5කට පමණ බලපෑ හැකිය.

ආසියාවේ කොරල්පර මත ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සහ මානව ක්‍රියාකාරකම්වල බලපෑම පිළිබඳව IPCC වාර්තාව කතා කරයි. පාරිසරික ආතතිය හේතුවෙන් කොරල්පරවල හිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ වෙනස්වීම් හමුවේ ගල්පර සුදු වී මිය යමින් පවතී.

මෙම කොරල්පර නැතිවීම හා හායනය අග්නිදිග ආසියාවේ සහ ඉන්දියන් සාගරයේ මිලියන 4.5ක පමණ ජනතාවගේ ජීවනෝපායට බලපෑ හැකිය.

“කොරල්පර ධීවර අංශයේ අග්නිදිග ආසියාවේ ධීවරයින් මිලියන 3.35 ක් පමණ සිටින අතර ඉන්දියන් සාගරයේ ධීවරයින් මිලියන 1.5 ක් පමණ සිටී” යනුවෙන් වාර්තාව පවසයි.

“අපි කොරල් දෘෂ්ටි කෝණයෙන් ප්‍රශ්නය ගැන කතා කිරීමට හේතුව ඔවුන් ගෝලීය මුහුදු මතුපිටින් 0.1% ක් පමණක් අල්ලාගෙන සිටීමයි. නමුත් සාගර ජෛව විවිධත්වයෙන් 25%කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ඔවුන්ගෙන් ආධාර ලබන අතර එයට ධීවර කර්මාන්තයද ඇතුළත් වේ. ඔවුන් ඉහළ උෂ්ණත්වයෙන් පීඩාවට පත්වන ජීවි කොට්ඨාශයකි” පූනේහි නිවර්තන කාලගුණ විද්‍යා පිළිබඳ ඉන්දියානු ආයතනයේ දේශගුණ විද්‍යාඥ රොක්සි මැතිව් කෝල් පැවසීය.

“විවිධ දේශගුණික විපර්යාස තත්වයන් යටතේ ආර්ථික පාඩුව වියට්නාමයේ Nharang Bay හි වාර්ෂිකව ඩොලර් මිලියන 27.78 සිට ඩොලර් මිලියන 31.72 දක්වා ඇස්තමේන්තු කර ඇත. බංග්ලාදේශයේ, ශාන්ත මාර්ටින් දූපතේ කොරල්පර දේශීය ආර්ථිකයට වසරකට ඩොලර් මිලියන 33.6 ක දායකත්වයක් සපයයි. දේශගුණික විපර්යාස සහ අනෙකුත් මානව ක්‍රියාකාරකම් මෙම වාසස්ථානවලට තර්ජනයක් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත.

ගෝලීය දේශගුණික විපර්යාස සහ මානව ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් දකුණු චීන මුහුදේ කොරල් විශේෂ 571ක් පමණ දැඩි ලෙස බලපෑමට ලක්ව ඇත.

“ආසියාවේ වෙරළබඩ වාසස්ථාන විවිධාකාර වන අතර උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම, සාගර ආම්ලිකතාවය සහ මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාම ඇතුළු දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම් ඒ මත යැපෙන මිනිසුන්ගේ සේවාවන්ට සහ ජීවනෝපායට බලපාන බව දන්නා කරුණකි. බොහෝ සාගර සහ වෙරළබඩ පරිසර පද්ධති ආපසු හැරවිය නොහැකි ලෙස අහිමි වීමේ අවදානම ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාමත් සමග වැඩි වේ. විශේෂයෙන් 2°C හෝ ඊට වැඩිය” වාර්තාව පවසයි.

“ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාමෙන් ලැබෙන අධික තාපයෙන් 93%කට වඩා සාගරය අවශෝෂණය කර ගන්නා අතර මෙම තාපයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් අපගේ ධීවර කර්මාන්තය පවතින ඉන්දියන් සාගරයට සහ අවට මුහුදට යයි” යනුවෙන් කෝල් පැවසීය.

“අංශක තුන හතරක විෂමතාවයක් ඇති විය හැකි සාගර තාප තරංග දැන් ඇත. මේවා දින කිහිපයක් සිට සති, මාස දක්වා සහ වසර ගණනාවක පැවතිය හැකිය. ඊසානදිග පැසිෆික් සාගරයේ වසරකට වැඩි කාලයක් රැඳී සිටිමින් කලාපයේ ධීවර කර්මාන්තය බිඳවැටීමට තුඩු දුන් හේතුවක්හේතුවක් තිබේ.

කොරල්පර වර්ධනය මෙම ශතවර්ෂයේ අවසානය වන විට පහත වැටෙනු ඇතැයි පුරෝකථනය කර ඇති අතර මානව ක්‍රියාකාරකම් වර්ධනය අඩුවීමට දායක වූ එක් සාධකයක් එය බව එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.

දකුණු චීන මුහුදේ කොරල්පර වර්ධනය සහ මුහුදු මතුපිට උෂ්ණත්වයේ කලාපීය දිගුකාලීන ප්‍රවණතා සහ අන්තර්-දශක වෙනස්කම් නිරීක්ෂණය කළ බව වාර්තාව වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.

මුහුදු ජලයේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම කොරල්පරවල සහජීවන ඇල්ගීවල ක්‍රියාකාරිත්වයට බලපාන බව සොයාගෙන ඇති අතර එය කොරල්පර විරංජනයට හා මරණයට හේතු වේ.

“ඉන්දියානු වෙරළ තීරයේ, 2016 විරංජන කථාංගයේදී කොරල්පර අතර විවිධ විරංජන සහ ප්‍රතිසාධන රටාව නිරීක්ෂණය විය. ඇක්‍රොපොරා (86.36%) සුදු වීම ඉහළ මට්ටමක පැවති අතර, පසුව පෝරයිට් (65.45%) වන අතර, ෆේවිට්ස් සිම්ෆිලියා, ෆේවියා, ප්ලැටිගිරා සහ ගෝනියාස්ට්‍රියා හි මධ්‍යස්ථ හෝ විරංජන වීමක් දක්නට නොලැබුණි.

රෝග කාරක බහුලත්වය (වෛරසය) වැඩි වීම සහ ධාරක ගල්පර වලට ගොදුරු වීමේ හැකියාව වැඩි වීම කොරල් රෝගවල බරපතලකම ඉහළ යාමට හේතු වී ඇති බව පෙන්වා දුන්නේය. එය කොරල්පර ප්‍රජා සංයුතිය අඩුවීමට ද හේතු වී ඇත.

ඉන්දුනීසියාව, පිලිපීනය, ජපානය, ඉන්දියාව, උතුරු මාලදිවයින, පර්සියානු ගල්ෆ් සහ රතු මුහුදේ පැපුවා පළාතේ සාපේක්ෂ අවදානම ඉහළ මට්ටමක පවතින බව සොයාගෙන ඇත.

“සමහර මෑත අධ්‍යයනයන් පෙන්වා දී ඇත්තේ සාගර තාප තරංග ආවරණය වන තීව්‍රතාවය සහ ප්‍රදේශය, දශකයෙන් දශකය වැඩි වී ඇති බවයි. පසුගිය දශක හතර තුළ බෙංගාල බොක්කෙහි සාගර තාප තරංගවල දෙගුණයක හෝ තුන් ගුණයක වැඩි වීමක් සිදුවී තිබේ, ”කෝල් පැවසීය.

අරාබි මුහුදේද සාගර තාප තරංග ඇති නමුත් ඒවා හොඳින් සංවිධානය වී නොමැති බව ඔහු පැවසීය. බටහිර ඉන්දියන් සාගරයේ තාප තරංගවල සිව් ගුණයක වැඩිවීමක් ද දැකගත හැකි විය.

Shuchita Jha විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවිය වෙත Degradation, loss of coral reefs can affect 4.5 million people in southeast Asia: IPCC report ලියන ලද නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි.