නව වාර්තාවකට අනුව ඵලදායී කාබන් විමෝචනය සඳහා එළඹෙන ජෛව විවිධත්ව සහ දේශගුණික විපර්යාස සම්මන්ත්‍රණවල සාකච්ඡා වලදී තෙත්බිම් සංරක්ෂණය ස්වාධීන සාකච්ඡාවේ මාතෘකාවක් ලෙස දැක්විය යුතුය.
ගෝලීය ලාභ නොලබන ආයතනයක් වන වෙට්ලන්ඩ්ස් ඉන්ටර්නැෂනල් හි ප්‍රවීණයන් නව ධවල පත්‍රිකාවක තෙත්බිම් ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම සඳහා ගෝලීය, විද්‍යාව පදනම් කරගත් සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන් පහක් යෝජනා කළහ.
නයිරෝබි හි පැවැත්වීමට නියමිත ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ සම්මුතියට (CoP15) පාර්ශවයන්ගේ 15 වන සමුළුව සහ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ රාමු සම්මුතියට පක්ෂ 27 වැනි සමුළුව (CoP27) දක්වා මෙම යෝජනා පැමිණේ.
2030 වන විට සපුරා ගත යුතු යෝජිත ඉලක්ක පහට ඇතුළත් වන්නේ:
- ඉතිරිව ඇති, ජලය බැස නොයන පීට්ලන්ඩ් කාබන් ගබඩා නොවෙනස්ව තබා ගත යුතු අතර ජලය බැස ගිය පීට්ලන්ඩ්හි හෙක්ටයාර මිලියන 10ක් ප්‍රතිසංස්කරණය කළ යුතුය.
- ගෝලීය කඩොලාන ආවරණය සියයට 20 කි
- නිදහසේ ගලා යන ගංගා සහ ගංවතුර තැනිතලා සංරක්ෂණය කිරීම, ගංවතුර පරිසර පද්ධතිය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සහ ප්‍රදේශයේ එහි ක්‍රියාකාරිත්වය වැඩි දියුණු කිරීම
- වඩදිය බාදිය සහිත ප්‍රදේශයේ බටහිර අප්‍රිකානු ගංගා වෝල්ටා හි සියයට 10 කින් වැඩි වීම.
- හිතකර කළමනාකරණයක් යටතේ ගෙන ඒම සඳහා ගුවන් මාර්ග ඔස්සේ ඉතා වැදගත් ස්ථාන 7,000 න් සියයට 50 ක් හඳුනා ගැනීම
- තෙත්බිම් ජාත්‍යන්තර දකුණු ආසියාවේ ප්‍රධානී රිටේෂ් කුමාර් පැවසුවේ, 2002 ගෝලීය ජෛව විවිධත්ව රාමුවේ ගෝලීය ස්වභාවය සහ දේශගුණික ගිවිසුම්වල දැනට තෙත්බිම් ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම පිළිබඳව ගණන් නොගෙන පවතින බවයි.
තෙත්බිම් වනාන්තරවලට වඩා තුන් ගුණයකින් වේගයෙන් අතුරුදහන් වෙමින් පවතින බව කුමාර් පැවසීය: “තෙත් බිම් ශාක වලින් 6% පමණක් වන නමුත් ලෝකයේ ශාක හා සතුන්ගෙන් 40% කට නිවහන වේ.”
සෑම වසරකම, මිරිදිය තෙත් බිම්වල නව විශේෂ 200 ක් හමුවන අතර ගෝලීය පාංශු කාබන් වලින් තුනෙන් එකක් පමණ වෙන් කිරීම සඳහා වගකිව යුතු බව ඔහු පැවසීය.
ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ සම්මුතිය මගින් මෙම පරිසර පද්ධතිවල නිශ්චිත ඉලක්ක තහවුරු කළ යුතු අතර, ජෛව විවිධත්වය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීම සහ නඩත්තු කිරීම සඳහා ස්ථිර ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම සහතික කළ යුතුය, කුමාර් පැවසීය.
CoP15 හි සාකච්ඡා මගින් 30% ක ගොඩබිම සහ මුහුද ආරක්ෂා කිරීමට සමගාමීව ගෝලීය ජෛව විවිධත්ව ඉලක්ක සපුරා ගැනීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනු ඇති බව වාර්තාව සඳහන් කරයි. කෙසේ වෙතත්, තෙත්බිම් ගොඩබිම සහ සාගර ඉලක්ක වෙත ඇතුළත් කිරීම ගොඩබිම සහ ජලය අතර අන්තර් සම්බන්ධිත තෙත්බිම් වල විශේෂිත සහ අද්විතීය ලක්ෂණ හඳුනා ගැනීමට අපොහොසත් වන බව විශේෂඥයෝ පවසති.
කුමාර් පවසන පරිදි, භූ දර්ශන සංරක්ෂණය පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික සාකච්ඡා කාබන් වෙන් කිරීම සඳහා වන විනාශය අවම කිරීම වටා කැරකෙයි. සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන් එකම අරමුණක් සඳහා සාගර දක්වා විහිදේ. “නමුත් එවැනි සාකච්ඡා මගින් කාබන් විමෝචනය අවම කිරීම සඳහා මෙම දෙක අතර අන්තර් සම්බන්ධිත තෙත්බිම් වල සුවිශේෂී වැදගත්කම හඳුනා ගැනීමට අසමත් වේ.”
කඩොලාන වනාන්තර විනාශ කිරීම ගෝලීය CO2 විමෝචනයෙන් 10% ක් ඇති කරයි, නමුත් ඒවා තවමත් නිවර්තන වනාන්තරවලට වඩා අඩු අවධානයක් ලබා ගන්නා බව ඔහු පැවසීය.
ඒ හා සමානව, ගෝලීය ගොඩබිමෙන් සියයට 3 ක් පමණක් සමන්විත පීට්ලන්ඩ්, ගොඩබිම ගබඩා කර ඇති මුළු කාබන් වලින් 30% ක් දරයි, එය දළ වශයෙන් ලෝක වනාන්තරවල ගබඩා කර ඇති ප්‍රමාණය මෙන් දෙගුණයකි. එබැවින් ගෝලීය වශයෙන් දේශගුණික අර්බුද අවම කිරීම සඳහා තෙත් බිම් ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
විශේෂඥයන් පැවසුවේ මෙම උත්සවය විනාශ වී ඇති සමුද්‍ර, ගොඩබිම් සහ මිරිදිය පරිසර පද්ධතිවලින් පහෙන් එකක් පිළිබඳ සාකච්ඡා කරනු ඇති බවයි.
“කුණාටු, ගංවතුර සහ නියඟය හරහා බොහෝ විට ජලයේ ප්‍රතිවිපාක අත්විඳින මගේ මව් රට වන උගන්ඩාවේ දේශගුණික විපර්යාසවල විනාශකාරී බලපෑම් මම අත්විඳ ඇත්තෙමි,” දේශගුණ යුක්ති ක්‍රියාකාරිකයෙකු වන පේෂන්ස් නබුකලු පැවසීය.
තෙත් බිම් ග්‍රහලෝකයේ සුළු කොටසක් විය හැකි නමුත් පරිසර පද්ධතියේ තීරණාත්මක කොටස් වන අතර ඒවා විශාල පීඩනයකට ලක්ව ඇති බව කුමාර් පැවසීය
Himanshu N විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවිය වෙත ලියන ලද Include wetland conservation in upcoming biodiversity, climate change negotiations: Experts නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි.
Comments are closed for this post.