විශාල ගිනිකඳු පිපිරීමකින් ගෝලීය උණුසුම මන්දගාමී විය හැකිද?

නවතම IPCC වාර්තාව මෙසේ පවසයි.

සියවස අවසන් වීමට පෙර අවම වශයෙන් එක් විශාල ගිනිකඳු පිපිරීමක් සිදු වනු ඇතැයි විද්‍යාඥයෝ අනාවැකි පළ කරති.

දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලය විසින් නිකුත් කරන ලද නවතම වාර්තාවෙන් මතුවන බියකරු අනාවැකි මධ්‍යයේ, බලාපොරොත්තුවේ කිරණක් දැක්වීමට ඉඩ තිබේ. විශාල ගිනිකඳු පිපිරීමකින් මානව මානව ගෝලීය උණුසුමට සුළු වශයෙන් හෝ ප්‍රතිරෝධය දැක්විය හැකිය.

පූර්ව කාර්මික මට්ටමට වඩා සෙල්සියස් අංශක 1.5 ක උච්චාවචනය වන ගෝලීය උණුසුම පිළිබඳ සියලු ප්‍රකාශයන් උපකල්පනය කරන්නේ නුදුරු අනාගතයේ දී විශාල ගිනිකඳු පිපිරීමක් සිදු නොවන බවයි.

ශතවර්ෂයේ අවසානයට පෙර, අවම වශයෙන් එක් විශාල ගිනිකඳු පිපිරීමක් සිදු වනු ඇතැයි විද්‍යාඥයන් අනාවැකි පළ කළේ පුරාණ දේශගුණයන් සහ ඓතිහාසික සාධක පිළිබඳ අධ්‍යයනය කිරීම පදනම් කරගෙන ය. “එවැනි පිපිරීමක් වසර ගණනාවක් ගෝලීය මතුපිට උෂ්ණත්වය අඩු කරයි, භූමි වර්ෂාපතනය අඩු කරයි, මෝසම් සංසරණය වෙනස් කරයි සහ ගෝලීය හා කලාපීය පරිමාණයන්හි අධික වර්ෂාපතනය වෙනස් කරයි.”

ගිනිකඳු පිපිරීම් වැඩි වීම හේතුවෙන් 1450 සිට 1850 දක්වා උතුරු අර්ධගෝලයේ ස්ථාවර මන්දගාමී සිසිලනයක් ඇති වූ බව පර්යේෂකයෝ නිරීක්ෂණය කළහ. සිසිලනය කෙසේ වෙතත්, වහාම ආරම්භ වූ ගෝලීය උණුසුම මෙන් නොව, කලාපීය වෙනස්කම් ද පෙන්නුම් කළේය.

1850 සහ 2020 අතර ගෝලීය මතුපිට උෂ්ණත්වයේ වෙනසක් සිදුව ඇත.

දේශගුණික විපර්යාස 2021: භෞතික විද්‍යා පදනම යනු අන්තර්ජාතික දේශගුණ වෙනස්මීම් පිළිබඳ සමුළුව (IPCC) විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද හයවන තක්සේරු වාර්තාවේ කොටසක් වන අතර එය 2013 දී නිකුත් කළ පළමු වාර්තාවයි. රටවල් 65 ක කතුවරුන් 230 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් දේශගුණික විපර්යාසයන්හි බලපෑම සඳහා විද්‍යාත්මක ලිපි 14,000 ක් මෙහෙදී ඉදිරිපත් කළහ.

සිසිලන විද්‍යාව

විශාල ගිනිකඳු පිපිරීම් මඟින් වායුගෝල (කුඩා අංශු) ඉහළ වායුගෝලයට මුදා හැරේ. මේවා හිරු එළිය පරාවර්තනය කරන අතර මතුපිට දිගු කාලීන සිසිලන බලපෑමක් ඇති කරන බව විද්‍යාඥයන් පවසා ඇත.
දිගු කාලීනව පෘථිවියේ දේශගුණයට බලපෑම් කරන ස්වාභාවික ධාවක දෙකෙන් එකක් වන්නේ ගිනි කඳු ය. අනෙක නම් සූර්ය විකිරණ වල විචලනයයි.
සමහර මාදිලි වලට අනුව, වායුසෝල් මඟින් නිපදවන ඇල්බෙඩෝ බලපෑම (හිරු එළියේ පරාවර්තනය වැඩි වීම) හරිතාගාර වායූන්ගෙන් ඝන වායුගෝලයේ උණුසුම අර්ධ වශයෙන් සමනය කරන බව පෙන්වා දී ඇත.
පසුගිය දශක තුන හා සසඳන විට මෙම සාධක දෙක එකතුවීමෙන් 1998-2012 අතර කාලය තුළ ගෝලීය උණුසුම මන්දගාමී වූ බව පර්යේෂකයෝ සඳහන් කළහ.
“හරිතාගාර වායූන් හේතුවෙන් 1906 සිට 2005 දක්වා කාලය තුළ 0.87-1.22 ° C උණුසුම් වීම වායුසෝල් මගින් ආරෝපණය කරන ලද 0.54-0.22 ° C සිසිලනය මඟින් අර්ධ වශයෙන් පියවා ගත හැකි විය” යනුවෙන් එම පත්‍රිකාව පවසයි.
කෙසේ වෙතත්, මානව ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් ඇති වූ ප්‍රතිඵල හා සසඳන විට මෙම ස්වාභාවික ප්‍රේරකවල බලපෑම දිගු කාලීනව සුළුපටු නොවන බව වාර්තාව පවසයි.
ගිනිකඳු පිපිරීම් වර්ෂාපතනයට ද බලපාන බව පර්යේෂකයෝ සඳහන් කළහ. නිදසුනක් වශයෙන් එක් අර්ධ ගෝලයක පුපුරා යන විශාල ගිනි කඳු වලට අනෙක් අර්ධගෝලයේ ගෝලීය මෝසම් වර්ෂාපතනය වැඩි කළ හැකි බව එම පත්‍රිකාව උපුටා දක්වා ඇත.

සිදුවීම සඳහා සහතික වීම

පසුගිය වසර 2500 තුළ විශාල ගිනිකඳු පිපිරීම් අතර සාමාන්‍ය පරතරය අවුරුදු 43 කි. පර්යේෂකයන් සොයා ගත් පරිදි, “විශාල ගිනි කඳු පිපිරීම් අතර කාල පරිච්ඡේදය අවුරුදු 3-130 දක්වා පරාසයක පවතී.”
1991 දී පිනතුබෝ කන්ද පුපුරා යාම එවැනි නවතම උදාහරණයයි. එය වසරකට වැඩි කාලයක් උතුරු අර්ධගෝලයේ ගෝලීය මතුපිට උෂ්ණත්වය 0.5 ° C ට වඩා තරමක් සිසිල් කළේය.
විශාල පිපිරීමක් සිදු නොවූ සියවස් ගණනක් පැමිණියේ වසර 400 කට වරක් පමණක් බව ඓතිහාසික දත්ත පෙන්වා දෙයි.
එබැවින් පර්යේෂකයන් පැවසුවේ 2100 ට පෙර තවත් විශාල ගිනිකඳු පිපිරීමක් සිදු විය හැකි බවයි.
ගිනිකඳු සිසිලනයේ දේශගුණික බලපෑම් පිළිබඳව 1998 සිදු කළ අධ්‍යයනයකින් පිනාටුබෝ පරිමාණයේ ගිනිකඳු පිපිරීමක් හේතුවෙන් මුහුදේ සහ ගොඩබිමෙහි උෂ්ණත්වයට බලපෑම් ඇති විය හැකි ආකාරය තක්සේරු කරන ලදී.
මුහුදේ මතුපිට උෂ්ණත්වය -0.15 සිට -0.3 ° C දක්වා වූ කැළඹීමක් පෙන්නුම් කළ අතර දේශගුණයේ සංවේදීතාව මත වසර 5-20 අතර කාලයක් පැවති බව භූ විද්‍යාඥයෝ එම ​​පත්‍රිකාවේ ලියා තිබේ.
එම කාලය තුළ භූමි මතුපිට උෂ්ණත්වය සඳහා වූ කැළඹීම් -0.3 සහ -0.5 ° C අතර වූ බව වාර්තාව වැඩිදුරටත් පවසයි.
නවතම වාර්තාව මඟින් අනාගත සමාකරණ මාලාවක් තක්සේරු කර ඇති අතර ඒ සියල්ලටම සූර්ය විකිරණ සහ ගිනිකඳු වලින් පසුබිමක් බල කිරීම ගැන ගණන් බලා ඇති නමුත් එක් එක් ගිනිකඳු පිපිරීම් සඳහා නොවේ.

Preetha Banerjee විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවියවෙත ලියන ලද Can a large volcanic eruption slow down global warming? Here’s what the latest IPCC report says නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි.