රටවල් 153ක විද්‍යාඥයින් 13,900කට අධික සංඛ්‍යාවක් විසින් අත්සන් කරන ලද ව්‍යාපෘතියක නව අධ්‍යයන කොටසකට අනුව පෘථිවියේ ප්‍රධාන කඩයිම් කිහිපයක් දැනටමත් පසු කර ඇත.

විශ්ලේෂණයේදී බටහිර ඇන්ටාක්ටික් සහ ග්‍රීන්ලන්ත අයිස් තට්ටු, නිවර්තන කලාපයේ කොරල්පර සහ ඇමසන් වැසි වනාන්තරවල තත්වයන් වාර්තාගත ලෙස පිරිහීම ඊට හේතු බැව් විශේෂයෙන් අවධාරණය කෙරිණි.

2019 දී දේශගුණික හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශ කිරීමේ අවශ්‍යතාවය ගැන විද්‍යාඥයින් 11,000කට වැඩි පිරිසක් අත්සන් තැබූහ. දේශගුණික අර්බුදය හේතුවෙන් පෙර නොවූ විරූ අනතුරු සහ පීඩාවන් වළක්වා ගැනීම සඳහා සංරක්‍ෂණ ප්‍රයත්නයන් විශාල ලෙස ඉහළ දැමිය යුතු බව ඔවුහු අවධාරණය කළහ.

2021 ජූලි 28, 2021 ජෛව විද්‍යා සඟරාවේ ප්‍රකාශයට පත් කළ පර්යේෂණයට අනුව පර්යේෂකයන් විසින් සොයා ගත් වැදගත් සංඥා/ විචල්‍යයන් 31 න් 18 ක්ම ඉතාමත් භයානක නව මට්ටම් කරා ළඟා වී තිබේ.

ලෝක පශු සම්පත් ප්‍රමාණය ප්‍රථම වරට බිලියන 4 ඉක්මවා ගිය අතර එය සියලුම මිනිසුන් සහ වන සතුන්ගේ එකතුව ඉක්මවා ගිය බව කතුවරු නිරීක්ෂණය කළහ. මෙම සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම මඟින් පෙන්නුම් කරන්නේ කෘෂිකාර්මික ඉඩම්, පශු සම්පත් සහ වගාවන් සඳහා වනාන්තර කැපීම නිසා සිදු වූ වන විනාශය ඉහළ යාමයි.

2019 සහ 2020 අතර කාලය තුළ බ්‍රසීලයේ ඇමේසන්හි වාර්ෂික වනාන්තර අහිමි වීම හෙක්ටයාර මිලියන 1.11ක් විය. ගිනි තැබීම්, නියං තත්ත්ව, දැව කැපීම සහ වනාන්තර ඛණ්ඩනය වීම හේතුවෙන්, විනාශ වන කලාපය කාබන් අවශෝෂණ කලාප ලෙස නොව කාබන් ප්‍රභවයක් ලෙස ක්‍රියා කරන බව මේ වසරේ අප්‍රේල් මාසයේදී නේචර් හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ලිපියක සඳහන් විය.

ගෝලීය කාබන් ඩයොක්සයිඩ් විමෝචනය ටොන් එකක සාමාන්‍ය මිල ඉතා අඩු මට්ටමක පවතී (2020වන විට එය ඩොලර් 15.49කි). පොසිල ඉන්ධන භාවිතය මැඩපැවැත්වීම සඳහා මෙය කිහිප ගුණයකින් වැඩි කළ යුතු බව නව අධ්‍යයනය පවසයි.

සෑම වසරකම දැඩි කාලගුණික විපර්යාසයන්ගේ බියජනක වැඩිවීමක් දක්නට ලැබෙන බව කතුවරු සඳහන් කළහ. 2019 වර්ෂය ලෝක කාලගුණ විද්‍යා සංවිධානය විසින් වර්ගීකරණය කර තිබුනේ දශකයක සුවිශේෂී ගෝලීය උණුසුම සහ අධික බලපෑම් සහිත කාලගුණය සහිත වසරක් ලෙස ය.

නිවර්තන සුළි කුණාටුවල සිට ගංවතුර, අධික වර්ෂාපතනය සහ නියඟය දක්වා වඩාත්ම දරුණු  වූයේ නොවැම්බර් 30 දින අවසන් වූ අත්ලාන්තික් සාගරයේ වාර්තාගත සුළි කුණාටු වාරයයි.

ඉන්දියාවේ වාර්ෂික මධ්‍ය මතුපිට වාත උෂ්ණත්වය 2020 දී සාමාන්‍යයට වඩා ඉහළ මට්ටමක පැවති බව ඉන්දීය කාලගුණ විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සඳහන් කළේ 2020 දී ඉන්දියාවේ දේශගුණය පිළිබඳ ප්‍රකාශයෙනි. මෙය 2020 වර්ෂය 1901 සිට වාර්තා වූ අටවන උණුසුම්ම වසර බවට පත් කළේය.

නව කොරෝනා වයිරස් රෝගය (COVID-19) වසංගතය හේතුවෙන් පොසිල ඉන්ධන බලශක්ති භාවිතය අඩු වීමත් සමඟ කාබන් ඩයොක්සයිඩ් විමෝචනය අඩු විය. කෙසේ වෙතත්, 2021 දී පුරෝකථනය කරන ලද ඇස්තමේන්තු මඟින් මෙම විචල්‍යයන් සියල්ල නැවත ඉහළ යන බව පෙන්නුම් කරයි.

2018 සහ 2021 අතර කාලය තුළ සූර්යයා හා සුළං විදුලි පරිභෝජනය සියයට 57 කින් ඉහළ ගියත් මෙය පොසිල ඉන්ධන පරිභෝජනයට වඩා 19 ගුණයකින් අඩු බව වාර්තාව පෙන්වා දෙයි.

පර්යේෂකයන් අවධාරණය කළේ ක්ෂේත්‍ර හයක පාඨමාලාවේ වෙනසක් පිළිබඳව ය:

  • ෆොසිල ඉන්ධන තුරන් කිරීම සහ පුනර්ජනනීය ද්‍රව්‍ය වෙත මාරුවීම
  • කළු කාබන්, මීතේන් සහ හයිඩ්‍රොෆ්ලෝරෝකාබන් භාවිතය නැවතීම 
  • ජෛව විවිධත්වය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම
  • පැලෑටි පදනම් කරගත් ආහාර සඳහා මාරු වීම, ආහාර අපතේ යාම අවම කිරීම සහ වගා පිළිවෙත් වැඩි දියුණු කිරීම
  • පාරිසරික ආර්ථික විද්‍යාව සහ චක්‍රීය ආර්ථිකයකට මාරුවීම

එක්සෙටර් විශ්ව විද්‍යාලයේ ගෝලීය පද්ධති ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ සහ අධ්‍යයනයේ සම කර්තෘ තිමෝති එම් ලෙන්ටන් පැවසුවේ, කාබන් අවම ගෝලීය ආර්ථිකය ඇති කිරීමට සහ සොබාදහම විනාශ කිරීම වෙනුවට ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීම ආරම්භ කිරීමට අපි ඉතා හදිසි පියවර ගත යුතු බවත්, දේශගුණික උච්චතම අවස්ථාවන්ට ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතු බවත් ය.

Susan Chacko විසින් Down to Earth වෙබ් අඩවිය වෙත ලියන ලද Climate emergency: Tipping points are already here, scientists warn නම් ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයකි.